Phòng cháy chữa cháy chung cư: Thực trạng và giải pháp hiệu quả nhất 2025

• 1. Thực trạng phòng cháy chữa cháy tại chung cư Việt Nam
  • 1.1. Tăng cường quy định PCCC nhưng vẫn tồn tại nhiều bất cập
  • 1.2. Hậu quả của việc thiếu an toàn PCCC
• 2. Thách thức trong đảm bảo an toàn PCCC tại chung cư
• 3. Giải pháp hiệu quả để nâng cao an toàn PCCC tại chung cư
  • 3.1. Nâng cấp và kiểm tra hệ thống PCCC
  • 3.2. Tăng cường đào tạo và nâng cao ý thức cư dân
  • 3.3. Siết chặt quản lý và xử phạt
  • 3.4. Ứng dụng công nghệ trong PCCC
• 4. Kêu gọi hành động: Chung tay vì an toàn chung cư

Phòng cháy chữa cháy (PCCC) tại các chung cư đang trở thành vấn đề nóng tại Việt Nam, đặc biệt sau các vụ cháy nghiêm trọng gây thiệt hại về người và tài sản. Với tốc độ đô thị hóa nhanh, số lượng chung cư, đặc biệt là chung cư mini, ngày càng tăng, nhưng các vấn đề về an toàn PCCC vẫn chưa được giải quyết triệt để. Bài viết này sẽ phân tích thực trạng PCCC tại chung cư, những thách thức và giải pháp hiệu quả để đảm bảo an toàn cho cư dân.

1. Thực trạng phòng cháy chữa cháy tại chung cư Việt Nam

1.1. Tăng cường quy định PCCC nhưng vẫn tồn tại nhiều bất cập

Sau các vụ cháy chung cư gây chú ý, như vụ cháy ở Khương Hạ (Hà Nội) năm 2023 khiến 56 người thiệt mạng, các cơ quan chức năng đã siết chặt quy định về PCCC. Theo thống kê từ Bộ Công an, trong năm 2024, cả nước ghi nhận hơn 2.500 vụ cháy, trong đó nhiều vụ liên quan đến chung cư mini và chung cư cũ. Hà Nội đã yêu cầu tất cả công trình phải hoàn thiện nghiệm thu PCCC trước ngày 15/6/2025, nhưng thực tế cho thấy:

• Chung cư mini: Nhiều công trình được xây dựng tự phát, không đảm bảo tiêu chuẩn PCCC như lối thoát hiểm, hệ thống báo cháy, hay bình chữa cháy. Một số chủ đầu tư thậm chí không lắp đặt hệ thống PCCC để tiết kiệm chi phí.
• Chung cư cũ: Các tòa nhà xây dựng từ hàng chục năm trước, như ở Hà Nội và TP.HCM, thường không đáp ứng tiêu chuẩn PCCC hiện hành. Hệ thống điện xuống cấp, thiếu lối thoát hiểm, và không có hệ thống chữa cháy tự động là những vấn đề phổ biến.
• Ý thức cư dân: Nhiều người dân chưa được đào tạo kỹ năng PCCC, dẫn đến tình trạng hoảng loạn hoặc xử lý sai khi xảy ra sự cố.

1.2. Hậu quả của việc thiếu an toàn PCCC

• Thiệt hại về người và tài sản: Các vụ cháy chung cư thường gây thương vong lớn do lối thoát hiểm bị chặn, khói độc lan nhanh, hoặc cư dân không kịp sơ tán.
• Tác động kinh tế: Chi phí khắc phục hậu quả cháy nổ, sửa chữa tòa nhà, và bồi thường thiệt hại gây áp lực lớn cho cả cư dân và chủ đầu tư.
• Tâm lý bất an: Cư dân tại các chung cư không đảm bảo PCCC luôn sống trong lo lắng, đặc biệt là sau các vụ cháy được truyền thông đưa tin rộng rãi.

2. Thách thức trong đảm bảo an toàn PCCC tại chung cư

• Chi phí nâng cấp hệ thống PCCC cao: Việc lắp đặt hoặc cải tạo hệ thống PCCC đòi hỏi kinh phí lớn, đặc biệt với chung cư mini hoặc chung cư cũ. Nhiều chủ đầu tư và cư dân không sẵn sàng chi trả.
• Thiếu sự đồng thuận: Tại các chung cư cũ, việc cải tạo hệ thống PCCC thường gặp trở ngại do cư dân không đồng ý về phương án bồi thường hoặc tái định cư.
• Quản lý lỏng lẻo: Một số ban quản lý chung cư không kiểm tra định kỳ hệ thống PCCC, dẫn đến tình trạng thiết bị hỏng hóc hoặc không hoạt động khi cần thiết.
• Hạn chế về pháp lý và giám sát: Mặc dù có các quy định nghiêm ngặt, việc giám sát và xử phạt các công trình vi phạm PCCC vẫn chưa triệt để.

3. Giải pháp hiệu quả để nâng cao an toàn PCCC tại chung cư

3.1. Nâng cấp và kiểm tra hệ thống PCCC

• Lắp đặt thiết bị hiện đại: Các chung cư cần được trang bị hệ thống báo cháy tự động, sprinkler (vòi phun nước chữa cháy), và bình chữa cháy đạt chuẩn. Chung cư mini nên sử dụng các thiết bị PCCC di động để giảm chi phí.
• Kiểm tra định kỳ: Ban quản lý cần phối hợp với cơ quan PCCC để kiểm tra hệ thống ít nhất 2 lần/năm, đảm bảo thiết bị hoạt động tốt.
• Cải tạo chung cư cũ: Chính phủ cần đẩy mạnh các chương trình cải tạo chung cư cũ theo Luật Nhà ở 2023, ưu tiên nâng cấp hệ thống điện và PCCC.

3.2. Tăng cường đào tạo và nâng cao ý thức cư dân

• Tổ chức diễn tập PCCC: Các buổi diễn tập sơ tán và sử dụng bình chữa cháy nên được tổ chức định kỳ, giúp cư dân làm quen với tình huống khẩn cấp.
• Tuyên truyền: Sử dụng bảng tin, mạng xã hội, hoặc ứng dụng chung cư để phổ biến kiến thức PCCC, như cách sử dụng bình chữa cháy, nhận biết khói độc, hoặc tìm lối thoát hiểm.
• Hướng dẫn trẻ em và người cao tuổi: Đây là nhóm dễ bị tổn thương nhất trong các vụ cháy, cần được hướng dẫn kỹ càng.

3.3. Siết chặt quản lý và xử phạt

• Giám sát chặt chẽ: Cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra các công trình chung cư, đặc biệt là chung cư mini, để đảm bảo tuân thủ quy định PCCC.
• Xử phạt nghiêm khắc: Các chủ đầu tư hoặc ban quản lý vi phạm cần bị xử phạt nặng, thậm chí rút giấy phép kinh doanh nếu không khắc phục.
• Công khai thông tin: Các chung cư không đạt chuẩn PCCC nên được công khai trên cổng thông tin địa phương để người dân tránh mua hoặc thuê.

3.4. Ứng dụng công nghệ trong PCCC

• Hệ thống giám sát thông minh: Sử dụng cảm biến khói, nhiệt độ, và camera giám sát kết nối với trung tâm PCCC để phát hiện nguy cơ cháy sớm.
• Ứng dụng di động: Phát triển ứng dụng cảnh báo cháy, cung cấp bản đồ lối thoát hiểm và thông tin liên lạc khẩn cấp cho cư dân.
• Thiết bị IoT: Các thiết bị PCCC thông minh, như bình chữa cháy tự động hoặc cửa chống cháy điều khiển từ xa, có thể giảm thiểu rủi ro.

4. Kêu gọi hành động: Chung tay vì an toàn chung cư

An toàn PCCC tại chung cư không chỉ là trách nhiệm của cơ quan chức năng hay chủ đầu tư mà còn cần sự chung tay của cư dân. Mỗi người dân cần nâng cao ý thức, tuân thủ quy định, và tham gia các hoạt động đào tạo PCCC. Đồng thời, chính quyền và doanh nghiệp cần đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở hạ tầng và công nghệ để giảm thiểu rủi ro cháy nổ.

Nếu bạn đang sống tại chung cư, hãy kiểm tra ngay hệ thống PCCC của tòa nhà và tham gia các buổi diễn tập. Một hành động nhỏ hôm nay có thể cứu sống bạn và gia đình trong tương lai!