Cảnh báo tai nạn thang máy và cách phòng tránh

1. Những tai nạn thang máy thường gặp
2. Nguyên nhân chính gây tai nạn thang máy
3. Cách phòng tránh tai nạn thang máy
4. Các bước xử lý khi gặp sự cố thang máy
5. Lời khuyên cho cư dân chung cư
6. Tình hình an toàn thang máy tại Việt Nam
Kết luận

Trong thời đại đô thị hóa nhanh chóng, thang máy đã trở thành một phần tất yếu của cuộc sống hiện đại. Hầu hết các chung cư cao tầng, trung tâm thương mại, bệnh viện, văn phòng… đều sử dụng thang máy để giúp cư dân và người dùng di chuyển nhanh chóng, tiết kiệm thời gian.

Tuy nhiên, đi kèm với sự tiện lợi này là nguy cơ tiềm ẩn về an toàn. Nhiều vụ tai nạn thang máy đã được ghi nhận ở Việt Nam và trên thế giới, gây tâm lý lo lắng cho cộng đồng. Theo thống kê của Bộ Lao động – Thương binh & Xã hội, mỗi năm có hàng chục sự cố liên quan đến thang máy, trong đó không ít trường hợp dẫn đến thương tích nặng hoặc tử vong.

Điều này cho thấy rằng: thang máy không nguy hiểm, nhưng sự chủ quan của con người và công tác quản lý kém mới là nguyên nhân chính dẫn đến tai nạn.

1. Những tai nạn thang máy thường gặp

1.1 Kẹt cửa thang máy

Người dùng vô tình bị kẹt tay, kẹt chân, hoặc mắc quần áo khi cửa đang đóng.
Trẻ nhỏ hay có thói quen nghịch cửa, dễ bị cuốn vào khe cửa khi cảm biến hoạt động không chính xác.

1.2 Mắc kẹt trong cabin

Thang máy dừng đột ngột do mất điện, lỗi kỹ thuật khiến hành khách bị nhốt bên trong.
Một số trường hợp cabin mất thông gió, gây khó thở, hoảng loạn cho người già và trẻ em.

1.3 Thang máy rơi tự do

Hiếm xảy ra nhưng cực kỳ nguy hiểm. Nguyên nhân chủ yếu là đứt cáp, bộ hãm an toàn không hoạt động, hệ thống phanh hỏng.
Một số vụ việc đã được ghi nhận tại Việt Nam khiến dư luận xôn xao.

1.4 Trượt ngã khi ra/vào thang máy

Do lệch tầng (cabin không dừng đúng mặt sàn) khiến người bước vào/ra bị hụt chân, té ngã.
Trẻ nhỏ và người cao tuổi dễ gặp chấn thương nặng trong tình huống này.

1.5 Điện giật hoặc cháy nổ

Hệ thống điện bị rò rỉ, hở mạch có thể gây điện giật cho hành khách.
Trường hợp chập điện cabin có nguy cơ dẫn đến cháy nổ, đặc biệt nguy hiểm trong tòa nhà đông người.

1.6 Tai nạn do ý thức người dùng

Cố tình chen vào khi cửa đang đóng, nô đùa trong cabin, nhảy lên xuống, bấm nút khẩn cấp không đúng cách…
Nhiều trẻ em xem thang máy như trò chơi, đây là mối nguy hiểm tiềm tàng nếu không có sự giám sát của người lớn.

2. Nguyên nhân chính gây tai nạn thang máy

Bảo trì, bảo dưỡng không thường xuyên: Thang máy lâu ngày không được kiểm tra, khiến cảm biến cửa, hệ thống phanh, cáp tải bị hỏng.
Chất lượng lắp đặt kém: Một số công trình vì tiết kiệm chi phí đã chọn thiết bị không đạt chuẩn hoặc đơn vị thi công không đủ năng lực.
Sử dụng quá tải: Cabin được thiết kế cho 8–10 người nhưng thực tế có thể chứa đến 15 người, dẫn đến tình trạng quá tải.
Mất điện đột ngột: Ở những tòa nhà chưa có hệ thống cứu hộ tự động (ARD), khi mất điện, thang máy sẽ dừng ngay lập tức và nhốt người bên trong.
Ý thức kém của người sử dụng: Tự ý cạy cửa khi bị kẹt, đùa nghịch trong cabin, hoặc mang hàng hóa quá khổ, dễ làm hỏng hóc thiết bị.

3. Cách phòng tránh tai nạn thang máy

3.1 Đối với cư dân và người sử dụng

Quan sát trước khi vào thang máy: Chỉ bước vào khi cabin dừng đúng tầng và cửa mở hoàn toàn.
Không chen vào khi cửa đang đóng: Hành vi này dễ bị kẹt hoặc làm hỏng cảm biến cửa.
Tuân thủ tải trọng cho phép: Nếu thang báo quá tải, nên chờ lượt tiếp theo.
Đứng đúng tư thế: Dựa lưng vào vách cabin, không đứng sát cửa.
Trong trường hợp mắc kẹt:
- Giữ bình tĩnh, bấm chuông cứu hộ hoặc gọi số khẩn cấp.
- Không tự ý cạy cửa hay trèo ra ngoài vì nguy cơ rơi rất cao.
Dạy trẻ em: Chỉ được đi thang máy khi có người lớn đi cùng, không nô đùa, không bấm tất cả các nút.

3.2 Đối với ban quản lý tòa nhà

Bảo trì định kỳ: Ít nhất 1–3 tháng/lần tùy tần suất sử dụng.
Lắp đặt hệ thống cứu hộ tự động (ARD): Giúp thang dừng ở tầng gần nhất khi mất điện.
Trang bị camera và loa thông báo trong cabin để cư dân liên hệ khi khẩn cấp.
Tập huấn định kỳ cho nhân viên bảo vệ và kỹ thuật cách xử lý sự cố nhanh chóng.
Niêm yết hướng dẫn sử dụng an toàn ở mỗi tầng và trong cabin.

3.3 Đối với đơn vị cung cấp và thi công

Chọn thiết bị chính hãng: Ưu tiên các thương hiệu uy tín như Otis, Mitsubishi, Schindler, Thyssenkrupp.
Lắp đặt đúng tiêu chuẩn: Tuân thủ quy định an toàn của Bộ Xây dựng và tiêu chuẩn EN81 (châu Âu).
Bàn giao đầy đủ hồ sơ kỹ thuật và hướng dẫn sử dụng cho ban quản lý.

4. Các bước xử lý khi gặp sự cố thang máy

Bình tĩnh – đây là yếu tố quan trọng nhất.
Bấm nút khẩn cấp trong cabin để liên hệ với bộ phận kỹ thuật.
Sử dụng điện thoại gọi cho bảo vệ nếu cần thiết.
Không cạy cửa, không trèo ra ngoài khi chưa có sự hỗ trợ chuyên môn.
Nếu cabin dừng lâu, hít thở sâu, ngồi xuống để tiết kiệm năng lượng và giữ tinh thần ổn định.

5. Lời khuyên cho cư dân chung cư

Khi mới chuyển đến, hãy tìm hiểu số hotline cứu hộ thang máy của tòa nhà.
Luôn kiểm tra sàn cabin và sàn tầng trước khi bước vào/ra.
Nếu có cảm giác rung lắc bất thường, nên báo ngay cho ban quản lý.
Người già và trẻ nhỏ nên hạn chế đi thang máy một mình.
Gia đình có con nhỏ cần nhắc nhở thường xuyên: thang máy không phải trò chơi.

6. Tình hình an toàn thang máy tại Việt Nam

Tại Hà Nội và TP.HCM, nhiều vụ tai nạn thang máy đã xảy ra do thiết bị không được kiểm định.
Một số chung cư cũ (trên 10 năm tuổi) có hệ thống thang máy xuống cấp nghiêm trọng nhưng chưa được thay thế kịp thời.
Nhiều chuyên gia cảnh báo: 80% sự cố thang máy có thể phòng tránh nếu thực hiện bảo trì định kỳ đúng quy chuẩn.

Kết luận

Thang máy là công cụ hỗ trợ đắc lực trong cuộc sống hiện đại, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ nếu chúng ta chủ quan và coi nhẹ an toàn.

👉 Để bảo vệ bản thân và cộng đồng, mỗi cư dân cần:

Tuân thủ đúng hướng dẫn khi sử dụng.
Hợp tác cùng ban quản lý trong công tác bảo trì, kiểm định.
Giữ thái độ cẩn trọng, dạy trẻ em ý thức an toàn.

Hãy nhớ:
“Thang máy an toàn không chỉ nằm ở công nghệ, mà nằm trong chính hành động của người sử dụng.”